แม้ว่าในปัจจุบันการพัฒนาโปรแกรมบนเครือข่ายเราจะพัฒนาในลักษณะที่เป็นเว็บแอพลิเคชัน หรือใช้มิดเดิลแวร์อย่างจาวาอีอี (Java EE) หรือ ไมโครซอฟท์ดอตเน็ต (Microsoft .Net) เป็นหลัก แต่พื้นฐานของโปรแกรมที่ทำงานบนเครือข่ายจะอยู่บนแนวคิดของซ็อกเก็ต (Socket) ยิ่งไปกว่านั้นแอพพลิเคชันหลัก ๆ บนอินเทอร์เน็ตที่เราใช้กันอยู่ในปัจจุบันนี้เช่นการติดต่อเพื่อขอหน้าเว็บระหว่างเว็บเบราว์เซอร์หรือเว็บเซิร์ฟเวอร์ หรือการรับส่งไฟล์โดยใช้โปรโตคอลเอฟทีพี (FTP) ก็ใช้เพียงแค่แนวคิดของซ็อกเก็ต ในการทำงาน ดังนั้นการรู้จักและเข้าใจการเขียนโปรแกรมเครือข่ายโดยใช้ซ็อคเก็ต จึงยังจัดว่ามีประโยชน์อยู่ ในบทความตอนแรกนี้ผมจะกล่าวถึงว่า ซ็อกเก็ตคืออะไร และในตอนต่อ ๆ ไป จะแสดงตัวอย่างของการเขียนโปรแกรมในภาษาต่าง ๆ อย่างเช่นภาษาจาวา (Java) ภาษาไพธอน (python) และอาจมีภาษาอื่น ๆ ด้วย ตามความขยันของผม แต่จริง ๆ แล้วถ้าเข้าใจแนวคิดในบทความนี้ผมคิดว่าก็สามารถที่จะนำไปประยุกต์กับภาษาอะไรก็ได้ครับ
ซ็อกเก็ตถ้าให้ความหมายในภาษาไทยอย่างง่าย ๆ ก็คือ เต้ารับที่เราสามารถเอาอุปกรณ์มาเสียบลงไปได้ (ฮั่นแน่ อย่าคิดลึกนะ) ตัวอย่างเช่นเต้ารับของปลั๊กไฟ การที่ใช้ชื่อซ็อกเก็ตนี้กับการสื่อสารระหว่างโปรแกรมบนเครือข่ายก็เพื่อแสดงให้เห็นภาพว่าโปรแกรมที่ต้องการคุยกันระหว่างเครื่อข่ายแต่ละตัว จะต้องเตรียมเต้ารับ (Socket) ของตัวเองไว้ เมื่อต้องการจะคุยกันก็เอาสายเคเบิลมาเสียบเข้ากับเต้ารับของทั้งสองฝั่ง ก็จะทำให้โปรแกรมจากทั้งสองฝั่งสามารถส่งข้อความกันได้ผ่านทางสายเคเบิลนี้
 |
| Photo by Greg Rosenke on Unsplash |
ในปัจจุบันระบบปฏิบัติการแทบทุกตัวจะรองรับแนวคิดของการติดต่อสื่อสารผ่านเครือข่ายโดยใช้ซ็อกเก็ต และภาษาเขียนโปรแกรมแทบทุกภาษาก็จะมี ซ็อกเก็ตเอพีไอ (Socket API) ให้นักเขียนโปรแกรมเรียกใช้ ข้อดีของการใช้ซ็อกเก็ตเอพีไอ ก็คือนักเขียนโปรแกรมไม่จำเป็นต้องลงไปรู้รายละเอียดของโปรโตคอลในระดับชั้นทรานส์ปอร์ตอย่างเช่น ทีซีพี (TCP) ) และระดับชั้นเน็ตเวิร์คอย่างเช่นไอพี ( IP)
สิ่งที่ต้องเข้าใจก่อนจะลงมือเขียนโปรแกรมโดยใช้ซ็อกเก็ตเอพีไอก็คือเราจะระบุถึงโปรแกรมที่อยู่กันบนคนละเครื่องในเครือข่ายอินเทอร์เน็ตได้อย่างไร คำตอบก็คือเราจะต้องระบุโดยใช้เลขที่อยู่สองตัวคือเลขที่อยู่ของเครื่องที่โปรแกรมนั้นทำงานอยู่ และเลขที่อยู่ของโปรแกรมนั้น ที่ต้องระบุเลขที่อยู่ของโปรแกรมก็เพราะว่าบนเครื่องคอมพิวเตอร์เครื่องหนึ่งอาจมีโปรแกรมที่ทำงานผ่านเครือข่ายทำงานอยู่พร้อม ๆ กันหลายโปรแกรม ถ้าไม่เข้าใจจะขอยกตัวอย่างว่าถ้าเราต้องการเขียนจดหมายถึงเพื่อนของเราที่อยู่คอนโดมิเนียม เราจะต้องจ่าหน้าซองโดยระบุทีอยู่ของคอนโด และหมายเลขห้องของเพื่อนเรา (คอนโดหนึ่งมีหลายห้อง) ที่อยู่ของคอนโดเปรียบได้กับเลขที่อยู่ของเครื่องคอมพิวเตอร์ ส่วนเลขที่ห้องก็คือที่อยู่ของโปรแกรมนั่นเอง
สำหรับบนอินเทอร์เน็ตเลขที่อยู่ของเครื่องคอมพิวเตอร์เราจะระบุโดยใช้หมายเลขไอพี (IP Address) ซึ่งพวกเราอาจเคยเห็นผ่านตามาบ้างในรูปแบบเช่น 192.168.1.2 อันนี้เป็นหมายเลขไอพีในเวอร์ชัน 4 นะครับ ปัจจุบันในเครือข่ายอินเทอร์เน็ตเราใช้ทั้งเวอร์ชัน 4 และเวอร์ชัน 6 ซึ่งจะเป็นเลขฐานสิบหก (อันนี้ขอละไว้ให้ค้นคว้าเพิ่มเติมเอานะครับว่าเวอร์ชัน 4 กับ 6 ต่างกันยังไง และทำไมเราใช้อยู่สองเวอร์ชัน)
ส่วนหมายเลขที่อยู่ของโปรแกรมเราจะใช้หมายเลขพอร์ต (port number) ครับ ซึ่งหมายเลขพอร์ตนี้ก็คือเลขจำนวนเต็มธรรมดานี่เองครับ โดยจะเป็นเลขจำนวนเต็มที่เริ่มจาก 0 ถึง 65,535 ซึ่งก็เท่ากับจำนวน 65,536 หรือพูดง่าย ๆ ก็คือ ตามทฤษฎีแล้ว คอมพิวเตอร์หนึ่งเครื่องสามารถมีโปรแกรมเครือข่ายทำงานอยู่ได้พร้อมกัน 65,536 โปรแกรม ถ้าจะเทียบกับตัวอย่างคอนโด ก็คือคอนโดมีจำนวนห้อง 65,536 ห้อง
ช่วงของตัวเลขที่ได้นี้ก็มาจากจำนวนบิตในฟิลด์ที่ใช้เก็บหมายเลขพอร์ตในโปรโตคอลระดับชั้นทรานส์ปอร์ตอย่าง ทีซีพี (TCP) หรือ ยูดีพี (UDP) ที่มีจำนวน 16 บิตนั่นเองครับ 2 ยกกำลัง 16 มีค่าเท่ากับ 65,536 นั่นเอง (ไม่รู้เรื่องก็ข้ามไปก่อนครับ ไปทำความเข้าใจเพิ่มเอาทีหลัง) รายละเอียดมากกว่านี้ของหมายเลขพอร์ตจะพูดถึงในตอนต่อไปครับ เอาเป็นว่าจะขอยกตัวอย่างหมายเลขพอร์ตตัวหนึ่งที่เป็นมาตรฐานสำหรับโปรแกรมเว็บเซิร์ฟเวอร์ก็แล้วกันนะครับนั่นก็คือพอร์ตหมายเลข 80 ดังนั้นสมมติว่าถ้าเว็บเบราว์เซอร์ต้องการติดต่อกับโปรแกรมเว็บเซิร์ฟเวอร์ที่ทำงานอยู่บนเครื่องที่มีหมายเลข IP 161.246.123.123 ก็ต้องระบุทั้งหมายเลขไอพีดังกล่าว และหมายเลขพอร์ตซึ่งคือ 80
 |
| Photo by Kevin Horvat on Unsplash |
ถึงตอนนี้หลายคนอาจบอกว่าไม่เคยเห็นต้องใส่เลขไอพีและเลขพอร์ตเลยเวลาเข้าถึงเว็บไซต์ เหตุผลก็คือในอินเทอร์เน็ตจะใช้ DNS (Doamin Name Server) เป็นกลไกในการแปลง URL ของเว็บไซต์ที่เราป้อนเป็นหมายเลขไอพีของเครื่องเซิร์ฟเวอร์ให้เราครับ ส่วนพอร์ต 80 เป็นพอร์ตมาตรฐาน ซึ่งถ้าเว็บเซิร์ฟเวอร์ใช้พอร์ตนี้อยู่แล้วก็ไม่จำเป็นต้องระบุ
สำหรับการใช้งานซ็อกเก็ตเอพีไอนั้นแต่ละโปรแกรมก็ต้องระบุที่อยู่ทั้งสองตัวเพื่อสร้างเต้ารับของตัวเอง ซึ่งในการใช้งานซ็อกเก็ตเอพีไอจะเรียกเลขที่อยู่ทั้งสองว่าที่อยู่ซ็อกเก็ต (Socket Address) หรือจะแปลว่าที่อยู่เต้ารับดี :) พูดง่าย ๆ ก็คือ
Socket Address = IP Address + Port Number นั่นเองครับ
เอาล่ะครับก็คิดว่าคงเพียงพอสำหรับตอนแรกของบทความนี้ก่อนนะครับ เพราะถ้ายาวกว่านี้ก็คงมีคนคลิกหนีไปที่อื่นแน่ ก็หวังว่าคงพอจะเข้าใจพื้นฐานนะครับว่าซ็อกเก็ตคืออะไร แล้วพบกันในบทความต่อไปครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น